Kansızlık Tedavisi, Sebepleri ve Kansızlık Belirtileri

Genellikle kadınlarda erkeklere nazaran daha sıklıkla görülen kansızlık; en genel tanımıyla kan hücrelerinde görülen birtakım anormallikleri tabir ediyor. Bir çeşit kan rahatsızlığı olan kansızlık, tıp dilindeki adıyla anemi; kanda olması gerekenden daha az miktarda kan hücresi ya da hemoglobin bulunması ile gelişiyor.

Kan hücrelerinin temel yapıtaşı olan hemoglobin; akciğerden vücut hücrelerine oksijen iletiminden sorumlu olan, bol miktarda demir içeren bir protein olma özelliği taşıyor.

Kandaki hemoglobin miktarının az olması, vücut organlarına yeterli miktarda oksijen taşınmaması anlamına gelirken; temel görevi; vücut hücrelerine oksijen ve besin taşımak olan kırmızı kan hücrelerinin vücudumuzda yeterince olmaması; pek çok sağlık sorununu beraberinde getiriyor.

Kansızlık belirtileri başlıklı bu yazımızda aynı zamanda kansızlık nedenlerine ve tedavi yöntemlerine de değinmek istiyoruz.

İşte, anemiye dair bilmeniz gereken ayrıntılar:

Kansızlık Neden Olur?

Vücudumuz tarafından yeterli miktarda hemoglobin ve alyuvar(kırmızı kan hücresi) üretilebilmesi için vücudumuzun yeterli vitamin ve mineralleri alması gerekiyor. Aynı zamanda sağlıklı bir kemik iliğine de sahip olmamız, bu noktada önem arz ediyor. Maalesef ki vitamin ve minerallerce zengin besinlerin yeterince tüketilmemesi, demir gibi kan yapımında aktif olan mineral açısından eksik beslenme; kansızlığın en önemli nedenleri olarak karşımıza çıkıyor.

Düzensiz beslenme, öğünlerde daha çok fast-food tarzı besinler tüketme, B12 eksikliği; sıklıkla karşılaşılan kansızlık nedenleri arasında bulunuyor.

Aneminin en önemli nedenlerini, anemiyi tetikleyen etmenleri aşağıdaki şekilde sıralayabilmemiz mümkün:

• Demir, folik asit, B12 açısından eksik beslenme
• Bazı ilaçların düzenli veya aşırı kullanımı(antibiyotikler, anti-inflamatuar ilaçlar vb.)
• Gebelik
• Aşırı ve uzun süreli adet kanamaları
• Cerrahi operasyon vb. bazı ameliyatların yol açtığı kan kaybı
• Kırmızı kan hücrelerinin oluşumu esnasında yaşanan bazı sorunlar(folat eksikliği, demir eksikliği, kurşun zehirlenmesi gibi bazı etmenler; alyuvarların sağlıklı oluşum sürecini engelleyebilir)
• Alyuvar yapım aşamasında karşılaşılan birtakım bozukluklar
• Kemik iliğinin görevini tam olarak yerine getirememesi(bazı ilaçların kullanımı, kanser, ilik kuruması vb. faktörler bu duruma yol açabilir)
• Alyuvar yıkımının zamanından önce gerçekleşmesi(alyuvarların yok edilmesine alyuvar zar bozuklukları, bağışıklık sistemi bozuklukları gibi farklı etmenler neden olabilir)

Kansızlık Çeşitleri

Kansızlık; kansızlığa yol açan etmene göre farklı sınıflarda ele alınıyor. Örneğin demir eksikliği yüzünden gelişen kansızlık; demir eksikliği anemisi olarak isimlendirilirken, vücut kan hücrelerinin yıkımının tetiklediği anemiye hemolitik anemi ismi veriliyor.

En önemli kansızlık çeşitlerini aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:

• Demir eksikliğine bağlı anemi:

Vücudun günlük ihtiyaç duyduğu demiri almaması doğrultusunda gelişen aneminin bu türü; genellikle aşırı adet kanaması, burun kanaması gibi semptomlarla belirtilerini gösteriyor.

Demir eksikliğine bağlı anemi görülen hastalarda tırnaklarda şekil bozukluğu, dilde tahriş, taş, toprak yeme isteği gibi bazı tipik belirtiler görülüyor.

• Folik asit eksikliğine bağlı anemi:

Kırmızı kan hücre yapımında rol üstlenen folik asit eksikliğinin yol açtığı anemi; genellikle aşırı alkol tüketiminden kaynaklanıyor.

Hastada ishal, depresyon, endişe, dilde şişlik ve kırmızılık gibi bazı belirtilere rastlanıyor.

• Aplastik anemi:

Kansızlığın en ciddi ve en önemli çeşitlerinden biri olan aplastik aneminin ardında kanser gibi ölümcül bir sağlık sorunu yer alabiliyor.

Aplastik anemi hastalarında deride kendiliğinden oluşan çürüklere, ülsere, ağız, burun ve diş eti kanamalarına, enfeksiyonlara sıklıkla rastlanıyor.

• Hemolitik anemi:

Vücudun kan hücrelerini yok etmesi anlamına gelen hemolitik anemi; nadir görülen bir anemi türü olarak, titreme, baş dönmesi, kan basıncında ani düşüş, sarılık, dalak genişlemesi vb. semptomlarla sinyallerini gösteriyor.

• B12 eksikliğinin neden olduğu anemi(kötücül anemi)

Daha çok B12 açısından zengin olan et, süt, peynir gibi hayvansal kaynaklı gıdalar tüketmeyen vejeteryanlar ve veganlarda görülen kansızlığın bu çeşidi; depresyon, ishal, kilo kaybı, ciltte kararma, el ve ayaklarda ürperme vb. semptomlarla seyrediyor.

Kansızlık Belirtileri

Kansızlık belirtileri; anemiye yol açan etmene göre değişiklik gösterebiliyor. Yaygın görülen kansızlık belirtilerini aşağıdaki şekilde sıralayabilmemiz mümkün:

• Depresyon, endişe, halsizlik, çabuk yorulma
• Çabuk sinirlenme
• Soluk cilt rengi
• Baş dönmesi, sürekli uyku hali ve uyuma isteği
• Saç dökülmesi ve kopması
• Cinsel performans düşüklüğü ve cinsel isteğin azalması
• Kış aylarında daha da belirginleşen el ve ayak üşümesi
• Kas, eklem ve kemik ağrıları
• Güçsüzlük, el ve ayaklarda soğukluk
• Nefes darlığı, nefes alırken zorlanma
• Ağız kenarında oluşan yaralar
• Dil ve boğaz ağrısı
• Odaklanamama
• Bacaklarda kramp
• Soğuk havalarda normalden fazla aşırı üşüme hissi
• Düzensiz ve hızlı kalp atışları
• İştahsızlık ve iştahsızlığa bağlı gelişen kilo kaybı
• Göz beyazının renginde sararma
• Bağışıklık sisteminin zayıflamasına bağlı olarak sürekli hastalanma ve enfeksiyon kapma
• Bebeklerde ve çocuklarda büyümenin yavaşlaması
• Çocuklarda derslere odaklanamama

Yukarıdaki belirtilerden hangisi ile karşılaşacağınız, sizdeki mevcut anemi çeşidine göre değişiklik gösterebiliyor. Bu yüzden yukarıdaki belirtilerden biri ya da birkaçı ile sürekli karşılaştığınızı düşünüyorsanız; vakit kaybetmeksizin bir doktora görünmenizi öneriyoruz.

Kansızlık Tedavisi

Hastalığın doğru tedavi edilebilmesi adına öncelikle anemiye yol açan etmenlerin doktorlar tarafından düzgün bir şekilde tespit edilmesi gerekiyor.

Teşhis aşamasında doktorlar; genellikle kan testlerinden yararlanarak, kandaki hemoglobin miktarını ölçüyor. Kansızlığa yol açan etmenlerin teşhisi doğrultusunda, uygun tedavi sürecini başlatıyor. Örneğin; aşırı adet kanamasının yada hamileliğin neden olduğu anemi tedavisinde, genellikle demir takviyeleri reçete etmeyi tercih ediyor.

Kansızlığın kanser, basur, lösemi gibi daha ciddi sağlık sorunlarından kaynaklanması durumunda kansızlıkla birlikte hastalığın da tedavi edilmesi gerekiyor.

Düzensiz ve yanlış beslenmenin yol açtığı aneminin tedavisi amacıyla doktorlar; vitamin takviyeleri kullanmanızı önerebiliyor. B12, folik asit eksikliği durumunda doğru vitamin haplarının kullanımı ile kansızlıktan kurtulabiliyorsunuz.

B12, demir, folik asit gibi vitamin ve mineraller açısından zengin besinlere öğünlerinizde sıklıkla yer vererek de kansızlığı doğal bir şekilde tedavi edebiliyorsunuz.

Bazen de uzmanlar; kırmızı kan hücre miktarını arttırmaya yönelik olarak, enfeksiyon tedavisinde kullanılabilen bazı ilaçlar da reçete edebiliyor. 

Kansızlığa İyi Gelen Besinler

Vücuttaki demir, B12 ve folik asit miktarını arttıran besinlerin tüketimi; anemi tedavisinin temelini oluşturuyor.

Kansızlığa iyi gelen, kan yapıcı besinleri aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:

• Kırmızı et, kuru kayısı ve kuru şeftali gibi kuru meyveler, yeşil yapraklı sebzeler, nohut, mercimek, balkabağı, soya fasulyesi, tam buğday ekmeği, kabak çekirdeği, pekmez, çavdar ekmeği vb. demir açısından zengin besinler;
• Yumurta, kuşkonmaz, bezelye, fasülye, ayçekirdeği, kabak çekirdeği, keten tohumu, tahıllar, marul, brokoli, badem, yer fıstığı, ceviz gibi bol miktarda folik asit içeren besinler,
• Kırmızı et, ciğer, yumurta, balık, süt, yoğurt, kefir, kabuklu deniz ürünleri, kuruyemişler gibi B12 içeren besinler

UYARI: Yumurta, süt, peynir gibi süt ürünlerinde yüksek oranda bulunan kalsiyum, demir emilimini azaltabildiğinden kırmızı etle birlikte ayran, yoğurt, süt vb. süt ürünlerini aynı öğünde tüketmemenizi öneriyoruz.

Kansızlık Unutkanlık Yapar Mı

En çok merak edilen sorulardan biride kansızlık unutkanlık yapar mı sorusudur.  Unutkanlık, hafızanın zayıflama yada bazı olayları tam olarak hatırlamamanın sebeplerinden biride kansızlıktır. Kansızlık ve kan değerlerindeki düşüklük hafıza üzerinde olumsuz etki yaratır.

Kansızlık Hakkında En Sık Merak Edilen Sorular

Kansızlık baş ağrısı yapar mı

Kansızlık sadece baş ağrısı yapmakla kalmaz migren ataklarının artmasına neden olur. Kansızlık yaşayan kişilerde baş ağrısı daha sık görülür.

Kansızlık cinselliği etkiler mi

İster erkek olsun isterse kadın kansızlık cinsel yaşam kalitesini üzerinde olumsuz etki yaratır. Kadınlarda libidoyu düşüren kansızlık cinsel isteksizliğe neden olur.

Kansızlık cilde zararları nelerdir

Sağlıklı bir cilde için kan değerlerinin iyi olması çok önemlidir. Kansızlık ciltte kuruluk, solgun, yorgun ve kırışıklıklar oluşmasına neden olur.  Kansızlık ciltte kaşıntı, kuruluk, cilt lekelerine ve renk tonu farklılıklarına neden olduğu bilimsel olarak kanıtlanmıştır.

Kansızlık el ve ayakta uyuşukluk yapar mı

Kansızlık el ev ayaklarda uyuşma yapması en belirgin belirtilerinden biridir. Kansızlık özellikle ayaklarda uyuşmaya neden olabileceği gibi ellerin üşümesine ve titremesine neden olabilir.

Kansızlık genetik mi

Kansızlık ve demir eksiliği genetik geçişli bir hastalıktır.

Kansızlık için hangi bölüme gidilir

Kansızlık ve kan değerleri ile ilgili sorunlarda tedavi olmak yada test yapmak için  İç Hastalıkları (Dahiliye) bölümüne gidilmesi gereklidir.

Bu yazımızda kansızlık belirtileri nelerdir? Kansızlık nasıl tedavi edilir? sorusunu kısaca yanıtlamaya çalıştık.

Kan yapıcı besinler tüketerek, sizler de ileride kansızlık belirtileri ile karşılaşma riskinizi önleyebilir, daha güçlü bir bağışıklık sistemine sahip olabilirsiniz.