Makatta Kaşıntı ve Yanma Neden Olur? Nasıl Geçer? Tedavisi

Makatta Kaşıntı ve Yanma Neden Olur? Nasıl Geçer? Tedavisi; Makatta kaşıntı diğer adı ile anal fissür ciddi rahatsızlık ve hatta kişinin sosyal hayatını bile etkileyen anal bölge kaşıntısı olarak bilinir. Genelde kabızlık, ishal ve doğum sonrası görülen anal fissür kişilere ciddi rahatsızlık verir. Genelde makat kaşıntı yaşayan kişiler cam batması yada tel batması gibi bir sorun yaşadıklarını söylerler.

Tedavi edilmediği halde kronikleşen makat kaşıntısı daha ciddi sorunlara neden olur. Hastalar tuvalet gitmekten çekindikleri için kabızlık çok sık görülür. Aslında hasta tuvalete gitmez istemez bu yüzden kabızlık yaşar ve tuvalete gidiğinde canı daha fazla yanar. Kısır döngüye giren hasta tedavi olmadığında asla iyileşemez.

İğne ucu kadar küçük olan çatlak hastanın işe yada her hangi bir etkiliğe katılması önler devamlı kaşımak yada ovalamak çatlağın büyümesine neden olur. Tedavi olmaktan çekinmek yada utanmak kesinlikle yanlış bir düşüncedir.

Makatta kaşıntı günümüzde botoksla, krem yada ameliyat ile kısa sürede ortadan kaldırılmaktadır. Tuvalet ihtiyacının geciktirilmemesi, lifli ve sağlık gıdalar tüketmek, bol bol su içmek çatlağın iyileşmesinde etkilidir.

Makatta Çatlak Ne Demek

Kabızlık, yada şiddetli ishal makatta kaşıntı yada makatta çatlağın en büyük sebebidir. Şiddetli ishalde makata bölgesinde çatlama görülebileceği gibi kabızlık ve ıkınma çatlamaya ve yanmaya neden olur.

Makatta çatlak ve yanma sonrası kaslar kasılır. Maktta bölgesinde çok fazla kas vardır bu kaslar kasılarak makat bölgesini koruma altına almak ister. Kasılı kasla tuvalet yapma ihtiyacını zorlaştırır. Kişi tuvalete çıkmak istemez tuvalette çıktıktan sonra kaslar yeterince gevşemediği için sanki yanıyor, parçalanıyor yada yırtılıyormuş gibi acı çeker. Tuvalet sonra ortalama 2 saat kadar ağrı şiddetli olduğundan tuvalete gitmemek daha zor durumlara neden olur.

Makatta kaşıntıya ve bir süre sonra yanmaya neden olan, geceleri veya herhangi bir bağırsak hareketinin ardından daha kötü duruma gelen dermatolojik duruma pruritis ani denir. Makatta çatlamalara, hasara veya enfeksiyonlara neden olabilir. Bölgeyi kaşımak daha fazla tahrişe neden olur ve kaşıntıyı gidermek yerine daha da kötüleştirir. Ciltte hasara veya enfeksiyona neden olur.

Makatta Çatlak ve Kaşıntı Türleri Nelerdir?

Birincil ve ikincil olmak üzere 2 ana kaşıntı tipi vardır.

• Primer (idiyopatik) kaşıntı: Bu durumun tanımlanabilir bir altta yatan nedeni yoktur. Bu tip, en yaygın olan makat kaşıntısı türüdür.
• Sekonder kaşıntı: Bu durum birçok farklı nedene bağlı olabilir. Enfeksiyonlar, kontakt dermatit, diğer dermatolojik durumlar, sistemik hastalıklar ve diğer faktörleri içerebilir.

Makatta Kaşıntı Ne Kadar Yaygındır?

Nüfusun %45’ini etkilendiği tahmin edilmektedir. Makat kaşıntısı ve yanma erkeklerde kadınlardan 4 kat daha fazla görülür. Birincil veya idiyopatik tür vakaların çoğunluğunu (yaklaşık% 50-90’ı) oluşturur.

Makatta Tahriş ve Yanma Neden Olur?

Bir bağırsak hareketinden sonra bölgeyi temizlemek için sert sabunlar, hijyenik mendiller veya sert tuvalet kağıdı kullanılması nedeniyle anal bölge kuruyabilir ve tahriş olabilir. Anal bölgede parfümlü tozlar, losyonlar, kremler, merhemler veya diğer ürünler uygulanırsa aşırı duyarlılık reaksiyonu oluşabilir. Ayrıca aşırı terleme veya az miktarda dışkı maddesi tahrişe ve kaşıntıya neden olabilir.

Makatta Kaşıntı ve Çatlak Neden Olur?

Makatta kaşıntı, genellikle zayıf hijyenden kaynaklanmaz. Daha ziyade, anal bölgeyi temizlemek için sabunların ve diğer topikal ürünlerin aşırı kullanımı ile beraber bez veya sert tuvalet kâğıdı ile kuvvetli ovalamalar da makatta tahriş olmasına neden olabilir. Kısıtlayıcı veya sıkı oturan iç çamaşırları giyilirse, aşırı terleme veya nem anal alanda sıkışabilir. Karbonatlı içecekler, kafeinli içecekler (kahve, çay, kolalar) ve baharatlı veya asitli yiyecekler (domatesler, turunçgiller) gibi bazı yiyecek ve içecekler de bu duruma yol açabilir. Sık bağırsak hareketleri (ishal) veya seyrek bağırsak hareketlerinin (kabızlık) olması da önemli bir rol oynayabilir.

Makat kaşıntısı ve yanmasının diğer nedenleri arasında şunlar vardır:

• Enfeksiyonlar: Bazı bakteri, mantar (maya) veya parazit türleri kaşıntıya neden olabilir. Staphylococcus aureus veya Streptococcus pyogenes (bakteri türleri), Candida albicans (bir maya), kurtlar (özellikle çocuklarda) ve Sarcoptes scabiei (uyuz akarları) kaşıntı ve tahrişe neden olan bazı organizmalardır.
• Dermatolojik durumlar: Psoriazis, kontakt dermatit (alerjenlere veya diğer tahriş edici maddelerden kaynaklanan iltihaplanma) veya atopik dermatit (alerjisi olan hastalarda bulunan kronik bir durum) anal bölgede döküntüye neden olabilir.
• İnflamatuar barsak hastalığı (Crohn hastalığı)
• Stres veya kaygı gibi psikolojik faktörler
• Sistemik hastalıklar: Bunlar diabetes mellitus (şeker hastalığı) , lösemi, lenfoma, tiroid hastalığı, böbrek hastalığı ve karaciğer bozukluklarını (tıkanma sarılığı) içerir.
• Kolorektal ve anal bozukluklar: Rektal prolapsus (makat sarkması), iç veya dış hemoroitler, anal fissürler (ülserler) veya fistüller (anormal tüp benzeri pasajlar) makatta yanma ve kaşıntı ile doğrudan ilişkilidir. Büyük dış hemoroidler ile artık miktarlarda dışkı alınması zor olabilir. İç hemoroidler kanamaya, dışkıda kirlenmeye veya drenaja (iltihap boşalması) neden olabilir.
• Sistemik veya topikal ilaçlar: Kinin, kolşisin ve mineral yağ gibi ilaçların kullanımı makatta kaşınma ve yanma ile ilişkilendirilmiştir.
• Fekal veya idrar kaçırma: Çocuklar ve yaşlılarda daha sık olan bağırsak veya mesanenin idrar kaçırması makat kaşıntı ve yanma olasılığını yükseltir.

Makatta Kaşıntı ve Yanma Tedavisi

İlk olarak doktor, hastadan tam teferruatlı bir tıbbi öykü alır. Daha sonra dermatolojik durumlar ve diğer hastalıklar gibi altta yatan nedenleri belirlemek için fizik muayene yapar. Cilt renginde veya dokusunda, döküntülerde veya lezyonlarda değişiklik olup olmadığını görmek için alanı görsel olarak inceleyecektir. Doktor, hastanın kullandığı ilaçları ve bağırsak hareketlerinin türünü ve sıklığını soracaktır.

Ayrıca doktor, hastadan cilt örnekleri alabilir ve bakteriyel veya diğer enfeksiyonları taramak için testler yapabilir.

Pinworm (kıl kurdu) sahibi olabilecek çocukların ebeveynleri yatmadan önce çocuğun anüsünün yanına küçük bir parça cerrahi bant yerleştirebilir. Kurtların gece ortaya çıkması daha olasıdır. Sabah çocuk uyandığında, kurtların veya yumurtalarının olup olmadığını görmek için bant çıkarılabilir. Bu duruma bant testi denir.

Makatta Kaşıntı Ve Yanma Nasıl Tedavi Edilir?

Genellikle tedavi, uygun anal hijyen için bir rutin oluşturulması ve sürdürülmesine odaklanır. İkincil veya altta yatan bir neden bulunursa, tedavi spesifik duruma bağlı olacaktır. Uygulanacak tedavi yöntemleri şunlardır;

• Topikal ilaçlar: %1 hidrokortizon içeren kremler veya merhemler gibi topikal steroidler, kaşıntı ve tahrişi hafifletmeye yardımcı olabilir. Krem veya merhemler, etkilenen bölgeye her gün 2 veya 3 defa uygulanabilir. Topikal kapsaisin, kronik makat kaşıntılı hastalarda steroidlere alternatif olarak incelenmiştir.
• Oral ilaçlar: Enfeksiyon varsa doktor tarafından, antibiyotik veya antifungal ilaçlar verilebilir.
• Metilen mavisi enjeksiyonu (anal dövmesi): Bu teknik, topikal ilaçlara yanıt vermeyen daha ileri vakaları tedavi etmek için kullanılabilir. Makat bölgesinde cilt altına metilen mavisi (bir boya) enjekte edilir. Metilen mavisinin, boyanın enjekte edildiği sinir uçlarını hafifleterek ağrı ve kaşıntıyı hafiflettiği düşünülmektedir.

Makatta Kaşıntı ve Yanma Nasıl Geçer

Anal fissür maktta yanma ve kaşıntı geçirmek için sizlere etkili bazı öneriler vermek istiyorum. Eğer makatta kaşıntı yeni başlamış ise kesinlikle tuvalet ihtiyacınızı ertelenmemelidir. Ayrıca sıcak su kasların rahatlamasını sağlayacaktır. Evde sıcak su dolu bir leğen yada kova içerisine oturmak kısa süreli rahatlama hissi verecektir.

Makat bölgesini kaşımak ve ovalamak asla yapılmaması gereken hareketlerdir. Bol bol su içmek sağlıklı gıdalar tüketmek çok önemlidir. Lif bakımından zengin yiyecekler tercih edilmelidir. Kola, asitli içecekler ve kabızlık yapan gıdalardan uzak durulmalıdır.

Makatta kaşıntı için etkili kremlerden biri olan Pruzun Pomad mutlaka doktor tavsiyesi ile kullanılmalıdır. Kortizon içermeyen bu krem en iyi makat kaşıntı kremidir.

Makat Kaşıntısını ve Yanmasını Önlemenin Yolları Nelerdir?

• Kaşınma dürtüsüne karşı direnilmelidir. Kaşıntı, gece daha kötü hale gelebilir. Bu yüzden insanlar bilinçsizce uyku sırasında tırnaklarıyla anal bölgelerini çizebilirler. Tahrişi ve enfeksiyonu önlemek için yatmadan önce temiz, yumuşak pamuklu eldiven kullanılmalıdır.
• Anal bölge temiz ve kuru tutulmalıdır. Bir bağırsak hareketinden sonra (dışkılama) anal bölgeyi temizlemek için sabun veya nemli tuvalet kâğıdı yerine temiz su kullanılması fayda sağlayacaktır. Makat alanını nazikçe ve yavaşça temizlemek için bir duş başlığı veya klozet kullanılabilir. Alanı kurutmak için düşük ayarda bir saç kurutma makinesi kullanılabilir. Tuvalet kâğıdı veya havlu kullanılıyorsa, alan kuruyana kadar hafifçe ve nazikçe silinmelidir.
• Gün boyunca makat bölgesini kuru tutmak için bölgeye az miktarda mısır nişastası veya pamuk parçası uygulanabilir. Ayrıca küçük bir pamuklu gazlı bez pedi de kullanılabilir.
• Anal bölgeyi temizlerken sabun asla kullanılmamalıdır ve tuvalet kâğıdı veya bir bez ile bölge, sertçe ovulmamalıdır.
• Parfümlü kremler, losyonlar, banyo köpüğü, kozmetik tozlar veya anal bölgede tahrişe neden olabilecek diğer kozmetik ürünler kullanılmamalıdır.
• Lifli yiyecekler yenilmelidir. Sağlıklı bir diyet, ishal veya kabızlığın önlenmesine yüksek oranda yardımcı olur ve bağırsak hareketlerinin düzenli olmasını sağlar. Kaşıntıya neden olabilecek, baharatlı veya asitli yiyecekler ile kafeinli içeceklerden kaçınılmalıdır.
• Dar veya daraltıcı iç çamaşırları giyilmemelidir. Pamuklu iç çamaşırı, nemi sentetik kumaşlardan daha iyi emmeye yardımcı olabilir. İç çamaşırları bölgeye tam oturmalı ve sık sık değiştirilmelidir. Ayrıca giysiler kokusuz deterjanlarla yıkanmalıdır.
• Belirtildiği şekilde topikal ilaçlar kullanılmalıdır. Krem veya merhemler az miktarda uygulanmalı ve uyguladıktan sonra kaşıntı azalmaz aksine daha da kötüleşirse derhal kullanılması bırakılmalıdır
• Sigara, kaşınma ve yanmayı arttırır. Mutlaka sigara bırakılmalıdır.
• Anal seks yapılmamalıdır. Bu durum ayrıca başka enfeksiyonlara neden olur.
• Günlük en az 2,5-3 litre su içilmelidir.

Makatta Kaşıntı ve Yanmaya Bitkisel Çözümler

• Elma Sirkesi: Antiseptik ve antibakteriyel özelliklere sahip olan elma sirkesi, anal kaşıntı ve yanmaya çok iyi gelmektedir. Hem oral hem de harici olarak kullanılabilir. Su ile karıştırılıp seyreltilerek günde 2 bardak içilebilir. Ayrıca leğenin içine yarım su bardağı elma sirkesi konularak oturma banyoları yapılabilir.
• Aloa Vera: Birçok faydası olan aloa vera bitkisi makat kaşıntısına bire birdir. Aloa vera bitkisinden elde edilen sıvı, anal bölgeye pamuk yardımıyla sürülebilir. Mikropları öldürücü ve mantar enfeksiyonlarını yok edici özelliği vardır.
• Sarımsak: Doğal antibiyotik olan sarımsak, kaşıntıya neden olan virüs ve bakterileri öldürür. Bunun için günlük 3-5 diş sarımsak tüketilebilir.
• Hurma: Kuru hurmanın etken maddeleri makat enfeksiyonlarını kısa sürede tedavi etmektedir. Bunun için1 ay boyunca her gün en az 5-7 adet kuru hurma yenilmelidir.