Menisküs Nedir? Neden Olur? Menisküs Yırtığı Tedavisi

Dizlerimizde yer alan ve tamamen kıkırdak dokudan oluşan bir yapı olarak tanımlayabileceğimiz menisküs; aynı zamanda dizin zorlanması ya da sert hareketler sonrasında kıkırdak dokunun yırtılması ve hasar görmesi anlamına da geliyor.

Genellikle sporcularda ve sık sık egzersiz yapan kişilerde görülen menisküs; genç ya da yaşlı, kadın veya erkek fark etmeksizin yaygın karşılaşılan bir sağlık sorunu olarak ön plana çıkıyor.

Diz bölgesinde üst ve alta bulunan temel bacak kemiklerinin tam birleşim noktasında konumlanmış olan menisküs; aynı zamanda bacak kemiklerinin sürtüşmesini önleme, dizin eklem stabilitesini sağlama gibi önemli roller de üstleniyor.

Bu yazımda kısaca menisküs yırtılması nedir? Menisküs neden olur? Nasıl tedavi olur? vb. bu rahatsızlığa dair merak ettiğiniz tüm soruları yanıtlamaya çalışacağım.

Menisküs Nedir?

Diz bölgesinin özellikle futbol ve basketbol vb. spor aktiviteleri esnasında aşırı zorlanması sonrasında gelişen bu rahatsızlık; toplumda her kesimden kişide görülebiliyor.

Dizi zorla bükmeye ya da döndürmeye çalışma, aniden durma vb. sert hareketler; menisküsün en önemli nedenleri olarak kabul ediliyor.

Genç kişilerde daha çok ciddi travmalar yani aşırı zorlamalar doğrultusunda gelişen menisküs yırtıkları; yaşlılarda genellikle dizdeki birtakım yapısal değişiklikler ve deformasyondan kaynaklanıyor.

65 yaş üstü hastalarda sıklıkla rastlanan menisküs yırtıklarının bir kısmı kendi kendine iyileşme eğiliminde olsa bile yırtıkların bazı çeşitlerinde hekim müdahalesi zorunlu olabiliyor.

Bu noktada dizdeki yırtılmanın tam olarak menisküs dokusunun neresinde olduğu son derece önem arz ediyor.

Menisküs Belirtileri

Belirtiler, kişiden kişiye ve yırtılmanın şiddetine göre değişiklik gösterebiliyor. Yaygın görülen belirtileri aşağıdaki şekilde sıralayabilmemiz mümkün:

• Dize dokunulduğunda şiddetlenen ağrılar
• Diz bölgesinde şişme
• Dizi hareket ettirirken aşırı zorlanma ya da hareket ettirememe
• Dizde kitlenme
• Dizin iç kısmından gelen bazı sesler
• Diz bölgesinde ellenince hissedilen sertlik

Yukarıdaki belirtilerden biri ya da birkaçı ile karşılaşmanız durumunda belirtilerin giderek daha da şiddetlenmemesi adına mutlaka bir uzmana görünmeyi ihmal etmemelisiniz!

Menisküs Neden Olur

Genellikle futbol, spor, tenis, voleybol gibi sporlar esnasında diz bölgesine yüklenme yani dizin gereğinden fazla zorlanması ile gelişen menisküs; bazen de kişide doğuştan görülebiliyor.

Kimi zaman da özellikle yaşlılarda eklemlerdeki ve kıkırdak dokudaki deformasyona bağlı olarak menisküs gelişebiliyor.

Menisküsün en önemli nedenlerini aşağıdaki şekilde sıralayabilmemiz mümkün:

• Dizi zorla bükme ya da döndürme
• Aniden durma veya dönme
• Ağır bir şeyler kaldırmak için dizi çökmek ya da çömelmek
• Futbol, basketbol vb. ikili temas gerektiren bazı spor dalları
• Sandalyeden ya da kalkarken dizin bükülmesi( Daha çok yaşlılarda diz bölgesindeki dokuda görülen dejeneratif değişiklikler doğrultusunda gelişir)

Önemli Not: Dejenerasyon; tıp dilinde doku yapılarının yaşın ilerlemesine bağlı olarak, bozulması ve fonksiyonlarını yerine getirememesi anlamına gelir. Menisküs yırtıkları, yaşlılarda genellikle diz bölgesindeki dokuların zamanla kendiliğinden zedelenmesi ile gelişir.

Menisküs Nasıl Teşhis Edilir?

Hastalığın teşhis edilmesinde doktorlar, farklı görüntüleme yöntemlerinden ve bazı testlerden yararlanabiliyor.

Aynı zamanda uzmanlar, fiziksel muayene ile hastanın diz bölgesini kontrol edebiliyor.

Hastanın dizini bükerek, eğerek ya da döndürerek, bu işlemler esnasında herhangi bir acı ya da ağrı hissedip hissetmediklerini test edebiliyorlar.

Menisküs teşhisinde yararlanılan en önemli yöntemleri aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:

• Manyetik Rezonans:

MR ile dizdeki sert ve yumuşak dokular, doku hasarı detaylı bir şekilde görüntülenebiliyor.

• Röntgen:

Doktorlar, menisküs yırtıklarından şüphelendiklerinde olası diğer diz problemlerini elemek adına röntgenden yararlanabiliyor.

• Artroskopi:

Bu yöntemde minik ve hafif bir kamera, dize küçük bir kesi atıldıktan sonra yerleştiriliyor. Dizin iç kısmı büyük ekrana aktarılarak, tamamen incelenebiliyor.

Menisküs Tedavisi

Menisküs tedavisine başlamadan önce doktorlar; hastanın yaşını, menisküs yırtığının tipini ve uzunluğunu, dizde menisküs yırtığı dışında başka bir yaralanmanın olup olmadığı vb. etmenleri detaylı bir şekilde değerlendiriyor.

Bu değerlendirme doğrultusunda hangi tedavi yönteminin hasta için daha uygun olduğuna karar veriyor.

Hastalığın kendi kendine iyileşme şansının yüksek olduğu durumlarda doktorlar, genellikle ameliyatsız tedavi yöntemlerinden yararlanıyor.

Lakin hastalığın şiddetli olduğu, kişinin günlük yaşantısını ciddi oranda etkilediği ve hareket kabiliyetini kısıtladığı durumlarda cerrahi operasyon zorunlu olabiliyor.

Menisküs tedavisinde yararlanılan yöntemleri aşağıdaki şekilde sıralayabilmemiz mümkün:

• İstirahat:

Dize binen yükü hafifletmek, ağrıları azaltmak adına hastanın doktorunun önerdiği zaman dilimi boyunca mutlaka dinlenmesi, dizini bükmesini ya da döndürmesini gerektiren hareketleri yapmaktan kaçınması, gerekli hallerde yürürken bile koltuk değneği kullanması gerekebiliyor.

• Bandaj:

Dizdeki ağrı ve şişliğin hafifletilmesi noktasında uzmanlar, diz bölgesinin bandajla sarılmasına karar verebiliyor.

• Buz ile tedavi:

Diz bölgesindeki ağrıyı ve acıyı hafifletmek noktasında buz ile tedavi oldukça işe yarıyor. Hasta, günde birkaç sefer diz bölgesine 20-25 dakika boyunca buz uyguladığı taktirde ağrı ve acıdan ciddi ölçüde kurtulabiliyor.

• Fizik tedavi:

Fizik tedavi kapsamında hastanın her gün düzenli olarak fizik tedavi uzmanı tarafından kendine önerilen germe ve güçlendirme egzersizlerini yapması gerekiyor.

• İlaçla tedavi:

Doktorlar; ilaçla tedavi doğrultusunda genellikle ağrı, şişlik ve acıyı hafifleten aspirin vb. anti-enflamatuar ilaçlar reçete ediyorlar.

Bazen de hastalara vitamin yani gıda takviyesi kullanmalarını önerebiliyorlar.

• Enjeksiyonla tedavi:

İlaçla tedavinin yeterli olmadığı durumlarda ağrı ve acıyı en aza indirgemek adına enjeksiyonla diz içine bazı ilaçlar enjekte edilebiliyor.

• Menisektomi:

Total menisektomi isimli operasyon ile menisküsün tamamı çıkarılırken; parsiyel menisektomi ile yalnızca hasar görmüş, zedelenmiş parçalar çıkarılıyor.

• Menisküs transplantasyonu:

Bu yöntemle hastaya menisküs nakli uygulanabiliyor.

• Menisküs tamirleri:

Menisküs tamirleri kapsamında diz içinde yırtılan parçalar, birbirine dikiliyor.

Bu yöntem; daha çok aktif bir yaşam süren, menisküs dokusu onarım için uygun olan hastalara uygulanıyor.

Yani bu yöntemin uygulanabilmesi için yırtığın şiddetli olmaması ve hastanın genel sağlığının iyi olması gerekiyor.

• Artroskopik cerrahi:

Kapalı bir ameliyat şekli olan artroskopik cerrahi ile dizden girilen küçük bir kesiden minik bir kamera diz içine yerleştiriliyor.

Bu yöntemle dizin içindeki yırtıklar kolaylıkla görülebiliyor. Artroskopik cerrahi ile yırtıklar tamir edilebildiği gibi tamamen de alınabiliyor.

Ameliyat sonrasında iyileşme süresinin kısa sürmesi adına hastanın mutlaka fizik tedavi uzmanının önerdiği hareketleri düzenli olarak tekrarlaması gerekiyor.

Menisküs Yırtığı Ne Kadar Sürede Düzelir?

Menisküs yırtığının ne kadar sürede düzeleceği, yırtığın şiddetine ve uygulanan tedavi yöntemine göre değişiklik gösterebiliyor.

Bununla birlikte menisküs yırtıkları, genellikle 4 ile 6 hafta arasında iyileşiyor. Ancak bu süre; hastanın genel sağlığına, ameliyat sonrası önerilen egzersizleri düzenli olarak yapıp yapmadığına göre değişebiliyor.

Menisküs Ameliyatı Kaç Saat Sürer?

Ameliyat; hangi ameliyatın tercih edildiğine, menisküs yırtığının tipine ve şiddetine göre kısa ya da uzun sürebiliyor.

Menisküs ameliyatı genellikle ortalama 30-45 dakika içerisinde tamamlanıyor.

Menisküs Yırtığı Tedavi Edilmezse Nolur?

Menisküs yırtıklarının uzun bir süre boyunca tedavi edilmemesi yani tedavide geç kalınması, daha ciddi komplikasyonlara neden olabiliyor.

Kıkırdakta aşınma, dizde ağrı, hareket kısıtlığı, dizde kireçlenme problemleri yaygın görülen komplikasyonlar arasında bulunuyor.

Menisküs Yırtığı Tekrarlar mı?

Özellikle dikilerek tedavi edilen yırtıkların tekrarlama riski bulunuyor. Ancak ameliyatla menisküsün alınması durumunda böyle bir durum söz konusu olmuyor. Bununla birlikte menisküsün yani kıkırdak dokunun sağlam kısmında dizin zorlanmasına bağlı olarak menisküs gelişebiliyor.

Yani ameliyat olmak hastanın aynı dizinde tekrar menisküs yırtığı ile karşılaşmayacağı anlamına gelmediğinden hastanın iyileşme süreci tamamlandıktan sonra bile mutlaka dikkatli davranması gerekiyor.

UYARI:

Genellikle sporcularda görülen menisküsden birtakım noktalara dikkat ederek korunabilmeniz mümkün. Bu noktada spor ya da egzersiz yaparken mola vermeyi ve kaslarınızı aşırı yormamayı ihmal etmemeli, dizinizi zorlayıcı hareketler yapmaktan kaçınmalı, spor yaparken doğru ve sağlıklı spor ayakkabıları kullanmalı, spora başlamadan önce ısınma hareketleri yapmayı unutmamalı, spor ve egzersiz sıklığınızı aniden arttırmamaya özen göstermelisiniz. Bu noktalara dikkat ettiğiniz takdirde menisküs yırtığı riski ile karşılaşma olasılığınızı en aza indirgeyebilirsiniz.

Menisküse Ne İyi Gelir?

Menisküsden en kısa sürede kurtulmak adına mutlaka bir uzmana görünmeli, doktorunuzun önerdiği ilaçları düzenli olarak kullanmalı, egzersizlerini yapmayı unutmamalı, doktorunuzun tavsiyelerine harfi harfine uymalısınız.

Bununla birlikte birtakım şifalı bitkilerden yararlanarak, tıbbi tedavinizi destekleyebilirsiniz.

Menisküs tedavisinde yararlanabileceğiniz alternatif yöntemleri aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:

İbrahim Saraçoğlu Menisküs Kürü

Profesör Dr. İbrahim Saraçoğlu’nun bu kür tarifi; menisküs ağrı, şişlik ve kitlenmelerine oldukça iyi geliyor. Aynı zamanda hastalığın iyileşme sürecini önemli ölçüde kısaltıyor.

Malzemeler:

• 1 yemek kaşığı dere otu
• 1 yemek kaşığı kekik
• 2-3 adet lahana yaprağı
• 1 adet orta boy siyah turp
• 1 fincan zeytinyağı
• 1 fincan buğday kepeği

Hazırlanışı:

• İlk olarak turpları güzelce rendeleyin. Ardından dereotunu ince ince kıyın ve lahana yaprakları dışındaki tüm malzemeleri bir tencerede az bir miktar suda karışım lapa kıvamına gelene dek kaynatın.
• Bu arada lahana yapraklarını başka bir kapta az bir miktar suda haşlayın.
• Elde ettiğiniz lapayı dizinizin ağrıyan bölgelerine bol miktarda sürün.
• Haşladığınız lahana yaprakları ile lapanın üzerini iyice sarın.
• Streç bir film yardımıyla dizinizi sarın.
• Birkaç saat bu şekilde bekleyin.
• Bu kürü haftada 2-3 sefer diz ağrılarınızdan tamamen kurtulana dek tekrarlayabilirsiniz.