Ferritin Nedir? Ferritin Düşüklüğü

Ferritin eksikliği Ferritin nedir? Ferritin eksikliği genelde anemi yani kansızlıkla karıştırılır. Oysaki ferritin vücudumuzda demir depolayan proteindir. Sadece kanda bulunmayıp, kanın yapısı ile ilgili olan dalak, kas, kemik iliği, karaciğer gibi organlarda da bulunur. Bu proteinin azalmasıyla vücuttaki demir miktarı düşer. Bu yüzden alyuvarların görevini tam yapamaması gibi bir sorun oluşur. Oksijen ve kan transportasyonunu sağlayan hemoglobin ise alyuvarların içinde bulunur. Kansızlık (anemi) ferritin azlığının doğurduğu bir sonuçtur. Hemoglobin seviyesi tüm ferritin depoları boşalmadan düşmez. Genel olarak yapılan kan testlerinde direkt olarak hemoglobine bakıldığından, ferritin eksikliği saptanamaz. Bunun için özel bir test gereklidir.

Yeteri kadar oksijen ve kanla beslenemeyen iç organlarda fonksiyonel olarak bozukluklar yaşanabilir. Ferritin vücutta bulunması gereken normal değerler, erkek ve kadında faklılık gösterir. Erkeklerde 12-300 nanogram/ml, kadınlarda ise 12-150 nonagram/ml dir.

Bebeklerde ve çocuklarda ferritin eksikliği

Ferritin eksikliği bebek ve çocuklarda da görülebilir. 2 yaş altındaki bebeklerde görülme yüzdesi düşüktür. Belirtileri arasında ise sürekli uyuma, halsizlik, iştahsızlık ve canlı olmayan bir cilt görünümü vardır. İlk 6 ayda demir depoları kesinlikle boşalmaz fakat erken doğumlarda ferritin eksikliği görülebilir. Doğduklarında ise neredeyse tam dolu ferritin deposu olarak doğarlar. 6 aydan sonra vücudun çeşitli maddeler ihtiyaç duymaya başlamasıyla demir kullanımı fazla olur. Deponun aynı şekilde kalmasını sağlamak için zenginleştirilmiş tahıllı mamalar ve bebeklere özel demir takviyeleri kullanılabilinir. 1 aylık bebeklerde normal ferritin değeri 200-600 nanogram/ml olmalıdır. 6 aya kadar olanlarda bu değer 50-200 nanogram/ml olarak değişebilir. 6 aydan yetişkinliğe kadar olan zaman diliminde ise 10 – 150 nanogram/ml şeklindedir.

Ferritin  Fazlalığının Zararları

Ferritin eksikliği olabileceği gibi, Ferritin fazlalığı da vücuda zararlıdır. Karaciğer, pankreas ve kalpte bulunan işlevsel bozukluğu, bağırsaklardaki sindirim sırasında çok fazla demir emilimi, vücuda verilmesi gerektiğinden fazla yüklenen demir maddesi veya genetik faktörlerden dolayı ortaya çıkar. Bu hastalığın adı hemokramatozdur. Hasta olan kişiye 4-6 ay boyunca haftada 1 kan verilir. Tedavi döneminde kırmız et, alkol ve C vitamini verilmez. Hastalığın oluşmasında hepatit B ve C, alkol ve çeşitli anemi türlerinin tedavisi sırasında gözlenir.

Ferritin düşüklüğü sebepleri nelerdir?

Ferritin düşüklüğünün en önemli nedeni kan kaybıdır. Kadınların birçoğunun şikayet ettiği aşırı olan adet kanamaları ferritin eksikliğine neden olabilir. İç organlardaki ülserde, (özellikle  mide, yemek borusu, bağırsak), tekrarlayan iltihaplar, mide kanaması yada herhangi bir iç organ kanaması, yumurtalık veya rahimde bulunan miyomlara bağlı görülen sürekli kanamalar, iç kanamaya neden olabilecek ilaçların bilinçsiz ve aşırı kullanımı (asprin,ağrı kesiciler), sık sık gebe kalmak, demir desteksiz gıdalar tüketmek, diyalize girmek, A vitamini eksikliği, alkol, ince bağırsakta emilen ve buradaki demir sindirimini etkileyen ilaçlar,  uzun süren bağırsak iltihapları, tiroid hastalıkları, demir alımından kaynaklı anemiler, ferrtitin depolarını kullandıktan sonra, ferritin eksikliğine yol açar.

Ferritin Eksikliği Neye Sebep Olur

Ferritin eksikliği sebep olduğu başlıca sağlık sorunları bulunmaktadır.İşte ferritin eksikliğinden dolayı ortaya çıkan bazı sağlık sorunları;

• Demir eksikliği anemisi
• Sinir sitemi hastalıkları
• İştahsızlık
• Kan hastalıkları
• Kas ve eklem ağrıları
• Toprak yeme isteği

Ferritin testi yaptırmadan önce bilinmesi gerekenler nelerdir?

Ferritin eksikliğinin belirleneceği kan testini etkileyen bazı faktörler göz önünde bulundurulmalıdır. Dönemsel olarak, normal yaşam döngünüzden uzaklaştıran nedenler var ise rutin yaşamanıza dönüce bu testi yapmanız önerilir. Testi yaptırmadan önceki son 1 hafta çok fazla kırmızı et ve vücuda demir sağlayacak yiyecek yenmişse, MR, röntgen, tomografi kemik taraması gibi tetkikler yapılmışsa, vücutta yoğun bir iltihap var ise, adet takvimini değiştirecek herhangi bir aktivite yapılmış veya ilaç alındıysa test sonucu yanlış çıkabilir. Son 3 ay içinde kan nakli yada düzenli olarak kullanmaya devam ettiğiniz doğum kontrol, kalp ve tiroid ilaçları da sonucu etkiler.

Ferritin eksikliğinin belirtileri nelerdir?

Ferritin eksikliğinin ileri seviyeye geldiği durumlarda nefes darlığı ve nefes alıp – vermede görülen şikâyetler artar. Bunun dışında; göğüs, baş, bacak ağrısı, yorgunluk, sinir sistemi hastalıkları, halsizlik, baş dönmesi, iştahsızlık, saç dökülmesi, cildin soluk ve sağlıksız görünmesi, tırnak kırılması, sersemlik, oturup kalkınca baş dönmesi, el ve ayakların buz gibi olması, aşırı uyku, üzerine kar yağıyormuş hissi veren üşüme, konsantrasyon bozukluğu, çarpıntı, tahriş olan dil, nadirde olsa çocuklarda ve yetişkinlerde de görülebilen duvar, toprak, kül, ve çamur yeme isteği görülür.

Ferritin eksikliği tedavisi yapılır?  Tedavi sırasında yapılacaklar nelerdir?

Ferritin düşüklüğü yaşayan kişilerde genel olarak bu hastalığın sebebi olarak yetersiz beslenme görülür. Demir açısından zengin besinler yenmesi önerilir. Ayrıca demir takviyesi doktor tarafından düzenlenen reçetenin doğrultusunda kullanılmalıdır. Genelde aç karnına yutulan ferroz sülfat, ferroz fumarat ve ferroz glukonatlardan biri verilir. Düşük dozla başlanıp daha sonra uygun görülen şekilde arttırılabilinir. Demir takviyesi sırasında C vitamini kullanımı tavsiye edilir. Çünkü C vitamini demirin emilimini hızlandırarak, vücutta kullanımı daha kolay bir hale getirir. Ayrıca hemoglobin üretiminde rol oynar. C vitaminince zengin olan maydanoz, kuşburnu, kivi, turunçgiller tüketilebilinir. Demir açısından zengin besinler ise kırmızı et, yumurta, tam tahıllı ekmek ve unlu mamuller, baklagiller , kuru üzüm ve kayısı, karaciğer, pekmez, lahana,pancar, badem, şeftali, armut, hurma, kabak, balık, ıspanak, bazı, dalak, soya, bezelye bunların arasında sayılabileceklerdir. Demir hapları alımı sırasında bulantı, ishal ya da kabızlık, kusma, koyu renk dışkı görülebilir. Vücutta ferritin seviyesinin normale gelmesi ise için en az 2-3 hafta gereklidir.

Demir ilaçlarının emilimini azaltan ve kana karışımını engelleyen kafein içeren her türlü içecek, mide ilaçları ve süt, süt ürünleri ile birlikte alınmamalıdır.

Günlük demir gereksinimi yaşa göre değişkenlik gösterir. Özellikle emzirme dönemindeki kadınlarda günlük 100 mg kadar çıkar. Hamilelikte ise 30 mg dır. 18 ile 50 yaş arası kadınlarda günlük 18 mg, erkeklerde ise 8 mgdır. 1-3 yaş arası 7 mg, 7 -12 aylık dönemde bebeklerde ise 11mgdır. Vücut bu alınanın bir kısmını normal döngüsü için kullanırken bir kısmını ferritin için saklar.

Vücudunda herhangi bir hastalık bulunan kişiler de başka tedavi şekilleri uygulanabilir. Bağırsak emiliminde bozukluk olanlar, karaciğer rahatsızlıkları yaşayanlar, mide kanması veya ülseri olan kişilerde ferritin eksikliğine neden olan faktör ortadan kaldırıldıktan sonra demir takviyelerine başlanır. Emilimi bozan ilaçlar kullanıyorsa ne kadar demir alınırsa alınsın bunlar boşa gider. Demir ilacına vücut cevap vermiyorsa böbrek yetmezliği, diğer kan ve karaciğer hastalıkları, kronik hastalık anemisi, çölyak gibi hastalıklar araştırılmalıdır.

Demir hapları bende bulgular var diye rastgele diye alabileceğiniz ilaçlar değildir. Ferritin fazlalığının başka hastalıklara yol açtığı belirtilmişti. Siroz ve kalp yetmezliği bunların en önemlileridir.

Ferritin düşüklüğü gebeliğe engel mi

Ferritin düşüklüğü hamile kalmaya engel değildir ama demir eksikliği yani ferritin eksikliği için mutlaka gerekli önlemler alınmalı tedavi olunmalıdır. İleri derece Ferritin eksikliği olanların halime kalma olasılığı düşüktür.

Sizlere bu yazımızda ferritin eksikliği hakkında bilgi vermeye çalıştım. Ferritin düşüklüğü nedir? sorusuna cevap vererek konu hakkında bilgi sahibi olmanıza sağladım. Ferritin düşüklüğünün nedenleri mutlaka testleri ile belirlenmeli ve gerekli tedaviye bir an önce başlanmalıdır.