Serbest T4 Nedir? Serbest T4 Düşüklüğü ve Yüksekliği

Serbest T4 Nedir? Serbest T4 Düşüklüğü ve Yüksekliği; T4 En genel tanımıyla tıpkı T3 gibi tiroid bezi tarafından üretilen, ardından da kana salınan bir hormon olma özelliği taşıyor.

T4 hormonlarından proteinlere bağlı olarak kana salınanların dışında kalan hormonlar ise serbest yani free T4 olarak isimlendiriliyor.

Hem proteinlerle salınan hem de serbest olarak salınanların bütünü ise total T4 olarak adlandırılıyor.
Bu yazımda kısaca Serbest T4 nedir? Ne işe yarar? Düşüklüğü ve yüksekliği ne anlama gelir? sorularını yanıtlamaya çalışacağım.

Serbest T4 Ne İşe Yarar?

Tiroid bezi tarafından üretilen bu hormonun temel görevinin vücut hücreleri tarafından kullanılmak suretiyle T3 hormonuna dönüşmek olduğunu ifade edebiliriz.

Tiroksin hormonu olarak da isimlendirilen T3 ve T4 hormonları; vücut sıcaklığımızı, metabolizma hızımızı ve kalp atış hızımızı düzenlemekle yükümlü olduğundan bu hormonlardaki yükseliş ve azalmalar; genellikle tiroid bezine dair bir sağlık sorununu gösteriyor.

T3 ve T4 hormon değerlerinde eksiklik ve yüksekliğin tespit edilmesi, genellikle tiroidde bir soruna işaret ettiğinden test sonuçları ile elde edilen değerlerin mutlaka dikkate alınması gerekiyor.

Serbest T4 Testi

Kan testi şeklinde gerçekleştiren bu test; kandaki serbest tiroksin hormonu miktarını ölçüyor. Bu miktar ise tiroid bezlerinin ne denli düzgün ve aksamadan çalıştığını bizlere gösteriyor.

Aşırı tiroid bezi salınımı anlamına gelen hipertiroidizmin yanı sıra zayıf yani yetersiz tiroid salınımı olarak tanımlanan hipotiroidzm tespitinde de bu testten yararlanılıyor.

Aynı zamanda tiroid bezinin işlevlerini değerlendirmek, tiroid hastalıklarını doğru bir şekilde teşhis edebilmek, yeni doğan bebeklerde hipotiroidizm taraması yapabilmek, tiroid bezi tedavisi takibinde sonuçları değerlendirebilmek adına da doktorlar; bu teste başvurabiliyor.

Serbest T4 Değerleri Ne Olmalıdır?

Serbest T4 değerleri yetişkinlerde 0.58-1.64 ng/dL arasında bir değerde olabilir.

Hamilelikte normal serbest T4 değerleri:

• Hamileliğin ilk üç ayında 0,73-1.13 ng/dL
• İkinci üç ayında 0,54-1.18 ng/Dl
• Son üç ayında 0.56-1.09

arasında olmalıdır.

Serbest T4 Yüksekliği Neden Olur? Belirtileri Nelerdir?

Kandaki T4 değerlerinin yüksek olmasının ardında Graves hastalığı gibi ciddi bir sağlık sorunu yer alabiliyor.

Serbest T4 yüksekliği nedenlerini yani kandaki değerleri yükselten en önemli diğer sorunları aşağıdaki şekilde sıralayabilmemiz mümkün:

Plummer hastalığı(genellikle kadınlarda görülen, toksik multinodüler guatr yada toksik adenom olarak isimlendirilen bir hastalıktır)

Struma Ovari( Bir çeşit yumurtalık tümörü olan bu hastalıkta tümör tarafından tiroid hormonları sentezlenebilir)
Akut Tiroiditis(Bir çeşit tiroid bezi iltihaplanmasıdır)

Artifisiyal Hipertiriodizm(Bir hipertriodizm türüdür)

Yukarıdaki hastalıkların yanı sıra tiroid hormonu yetersiz olan kişilere reçete edilen tiorid ilaçlarının düzenli kullanımı da zamanla kişide Serbest T4 değerlerinin yükselmesini tetikleyebiliyor.

Serbest T4 Yüksekliği Belirtileri:

Hipertriodizme işaret eden Serbest T4 yüksekliği belirtilerini aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:

• Aşırı endişe hali yani anksiyete
• Stres
• Kas ağrıları
• Kalp atış hızında yükselme
• Güçsüzlük, halsizlik ve yorgunluk
• Sürekli uyuklama hali ya da uykusuzluk çekme
• İshal
• Işığa karşı aşırı hassasiyet hali
• Göz çevresinde şişlik, gözlerde kuruluk, tahriş vb. göze dair bazı sorunlar
• Sıcağa karşı tahammülsüzlük
• Sık sık tuvalete gitme, sık dışkılama
• Cinsel isteksizlik
• Cinsel fonksiyon sorunları
• Konsantre olmakta zorlanma ve hafızaya dair problemler
• Aşırı terleme
• Metabolizmanın hızlanmasına bağlı olarak devam eden kilo kaybı
• Aşırı sinirlilik ve huzursuzluk

Yukarıdaki belirtilerin en az birkaçı sizde mevcutsa vakit kaybetmeksizin bir uzmana görünmeli, kanınızdaki serbest T4 miktarını ölçtürmelisiniz.

Serbest T4 Düşüklüğü Neden Olur? Belirtileri Nelerdir?

Tiroid bezinin görevini tam anlamıyla yerine getiremediği ve hormon salınımının yetersiz olduğu anlamına gelen hipotriodizme delalet eden Serbest T4 düşüklüğü; ameliyat sonrasında tiroid bezinin alınması, ileri derecede kanser, Haşimato hastalığı gibi pek çok sağlık sorunundan kaynaklanabiliyor.

En önemli T4 düşüklüğü nedenlerini aşağıdaki şekilde sıralayabilmemiz mümkün:

• Böbrek yetmezliği
• Siroz
• İleri seviye kanser
• İyot yetersizliği
• Hipofizer yetmezlik(Hipofiz bezinin hasar görmesi sonrasında görevini yerine getirememesi ve sorumlu olduğu hormonları salgılayamaması durumu)
• Hipotalamik yetmezlik
• Kretinism(Doğum öncesi yani anne karnındaki bebekte gelişen, annedeki tiroid hormonunun yetersizliğinden kaynaklanan, bebekte zeka geriliği, cücelik ile karakterize bir hastalıktır)
• Miksödem( Tiroid bezinin çok az ya da hiç çalışmaması ile gelişen bir koma hali)
• Cushing hastalığı(Hipofiz bezinin ACTH hormonunu fazla üretmesi sonrasında gelişen, genellikle hipofiz bezine dair bir tümörden kaynaklanan bir rahatsızlık)
• Cerrahi ablasyon
• Haşimato hastalığı(Vücut hücrelerinin yanlışlıkla sağlıklı tiroid hücrelerine saldırması ile ortaya çıkan bir otoiimün bozukluk)

Serbest T4 Düşüklüğü Belirtileri

Serbest T4 düşüklüğünün yaygın görülen belirtilerini aşağıdaki şekilde sıralayabilmemiz mümkün:

• Yorgunluk, halsizlik
• Sürekli uyku hali ve uyuklama
• Yüz şişkinliği
• Metabolizma yavaşlamasına bağlı olarak sürekli kilo alımı
• Kabızlık
• Ağız kuruluğu
• Soğuğa asla tahammül edememe
• Kalp hızında azalma
• Cinsel isteksizlik, cinsel fonksiyon bozuklukları
• Kaslarda güçsüzlük ve kronik kas ağrıları
• Kadınlarda adet döngüsünde sapmalar, adet düzensizliği
• Depresyon, anksiyete vb. birtakım psikolojik sorunlar
• Cilt kuruluğu
• Saçlarda dökülme, cansızlık ve kuruluk
• Tırnaklarda kırılma ve güçsüzlük
• Ağız kuruluğu
• Ödem
• Dilde büyüme
• Guatr hastalığı

Yukarıdaki belirtilerin en az birkaçın birlikte görülmesi; ileri evre kanser gibi ölümcül bir sağlık sorununa işaret edebileceğinden vakit kaybetmeksizin bir endokrinoloji ve metabolizma hastalıkları uzmanına görünmeniz gerekir.

Serbest T4 düşüklüğü ve yüksekliği tedavisi

T4 değerlerindeki düşüklük ya da yükseklik; başka bir sağlık sorunundan kaynaklanıyorsa bu durumda öncelikle diğer sağlık sorunun da tedavi edilmesi gerekiyor.

Diğer hastalık tedavi edildiğinde serbest T4 değerleri de kendiliğinden düzelmiş oluyor.

Bununla birlikte düşük T4 değerlerini doktorlarınızın da önerdiği uygun bir diyete sadık kalarak, yükseltebilmeniz mümkün.

Serbest T4 değerlerini yükseltmek için

Bol miktarda süt ve süt ürünleri tüketmelisiniz.

Et, süt, yumurta, balık gibi protein açısından zengin gıdalara öğünlerinizde sıklıkla yer vermelisiniz.

İşlenmiş ve katkı maddeli gıdalardan mümkün olduğunca uzak durmalı, doğal ve organik gıdalarla beslenmelisiniz.

Kaymak, zeytinyağı, tereyağı gibi doğal ve işlenmemiş yağların tüketimine ağırlık vermelisiniz.

Ara öğünlerinizde kabuklu kuruyemişleri tüketmelisiniz.

Lif açısından zengin olan tam tahıllı ekmek, unlu gıda tüketimine yönelmelisiniz.

Yemeklerinize fazla miktarda yağ eklemekten kaçınmalısınız.

Omega 3, B vitamini ve demir içeren gıdalara öncelik vermelisiniz. Doktorunuzun da onayı ile vitamin takviyeleri kullanabilirsiniz.

İyot alımını engelleyen besinleri tüketmemelisiniz. Bu noktada lahana, karnabahar, brokoli, kırmızı lahana, karalahana, turp gibi lahanagiller sınıfında değerlendirilen sebzelerin ve soya fasülyesinin tüketiminden kaçınmalısınız!

İyot açısından zengin olan deniz ve tatlı su yosunlarını bol bol tüketmelisiniz. Ancak bazı suyosunları; toksik ağır metaller içerebileceğinden tüketim esnasında dikkatli olmalı, bilinçli davranmalı ve doktorunuzun önerilerini dikkate almalısınız.

Zencefil ve zerdeçal gibi antioksidan etkisi bulunan baharatları yemeklerinize eklemelisiniz.

Günde en az 2-2-5 litre su içmeyi ihmal etmemelisiniz.

Serbest T4 değerlerini düşürmek için

İyot alımını mutlaka azaltmalısınız. Bu noktada tiroid bezlerinin çalışmasını olumlu bir şekilde etkileyen ve tiroksin salınımını dengeleyen turp, lahana, karalahana, ıspanak gibi lahanagiller sınıfındaki sebzeleri bol bol tüketmelisiniz.

Lahanagillerin yanı sıra soya ürünlerinin tüketimine de ağırlık vermelisiniz.

Böğürtlen, şeftali gibi tiroidi iyileştiren meyveleri tüketme alışkanlığı kazanmalısınız.

Karbonhidratlı ve yağlı besin tüketimini mümkün olduğunca sınırlandırmalısınız. Tercihinizi sağlıklı karbonhidratlardan ve yağlardan yana kullanmalısınız.

Günde en az 2-2,5 litre su içmelisiniz.

Yemeklerinizde iyotsuz tuz tüketmelisiniz.

Yüksek miktarda iyot içeren tuzlu su balıklarının ve okyanus balıklarının tüketiminden kaçınmalısınız.

İyot açısından zengin olan süt ve süt ürünlerinden uzak durmalısınız.

Doktorunuzun da önerisi üzerine D vitamini, demir, A vitamini, çinko ve kalsiyum takviyeleri kullanabilirsiniz.

Tavuk, balık, tam tahıllı gıdalar gibi selenyum kaynaklarına öğünlerinizde yer vermelisiniz.

Glisemik indeksi yüksek besinlerin tüketiminden sakınmalısınız.

Bu yazımda kısaca serbest T4 yüksekliği nedir? Serbest T4 düşüklüğü ve yüksekliği nasıl tedavi edilir? sorularını yanıtlamaya çalıştım.

En kısa sürede şifa bulmanız ve her daim sağlıkla kalmanız dileğimizle…