Kurdeşen Nedir? Belirtileri, Tedavisi ve Kurdeşen Hastalığı Nasıl Geçer?

Makalede Neler Var

Kurdeşen, tıp dilindeki ismiyle ürtiker; toplumda hemen hemen dört kişiden birinde görülen, genellikle alerjik bir reaksiyondan kaynaklanan bir deri problemi olma özelliği taşıyor.

Genellikle hastada alerjiye neden olan bir alerjenin tetiklediği bu deri soruna ciltteki kırmızı, kaşıntılı ve kabarık döküntüler eşlik ediyor.

Vücudun alerjene gösterdiği bir tepki sonrasında deride gelişen bu rahatsızlığa deri altında biriken inflamasyon ve sıvı birikmesi yol açıyor.

Deride aniden beliren bu rahatsızlık; vücudun belirli bölgelerinde ortaya çıkmanın yanı sıra bazen de tüm vücudu kaplayabiliyor.

Genellikle birkaç milimetre ile birkaç cm arasında değişiklik gösteren bu döküntüler, bir araya gelerek, daha büyük döküntüleri oluşturabiliyor.

Bu yazımızda kurdeşen belirtileri ve tedavi yöntemleriyle ilgili olarak sizleri kısaca bilgilendirmek istiyoruz.

İşte, yaygın görülen bir deri sorunu olan kurdeşene dair bilmeniz gereken detaylar:

Kurdeşen Belirtileri

Deride kaşıntı
Göz ve dudak bölgesinde şişme
Vücudun belirli bölgelerinde ya da tamamında görülen kırmızı ya da ten rengine sahip kabarcıklar(dudaklar, göz ve genital bölge de dahil)
Deride döküntü(Bu döküntüler, genellikle ilk 24 saat içerisinde kendiliğinden kaybolma eğilimindedir)

Bazen semptomlar, kısa bir sürede kendiliğinden kaybolabileceği gibi aylarca hatta yıllarca sürebiliyor. Hatta kronik bir boyuta ulaşarak, hasta ömür boyu zaman zaman kurdeşen belirtileri ile karşılaşmak zorunda kalabiliyor.

Kurdeşen Neden Olur?

Genellikle güneş ışınlarının, stresin, bazı ilaçların düzenli kullanımının yol açtığı kurdeşene bazen de soğuk hava ve kimyasal madde içeren bazı besinler de yol açabiliyor.

Kurdeşenin oluşum aşamasını aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:

Bazı alerjenlerin bağışıklık sistemini uyarması sonrasında vücudumuz tarafından histamin ve PAF adı verilen bazı haberci ajanların tetiklenmesi,
Vücut hücreleri tarafından salınan bu haberci ajanların kan damarlarını geçirgen bir hale getirmesi,
Kan plazmasının geçirgen kan damarlarından sızarak, deriye yayılması ve bölgesel bir şekilde deride birikmesi

En önemli kurdeşen nedenlerini aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:

Soğuk, sıcak ve basınç gibi bazı fiziksel ve çevresel etmenler,
Vücutta alerjiyi tetikleyen ve kimyasal madde içeren besin tüketimi,
Stres,
Bazı ilaçların düzenli kullanımı,
Uzun süre güneş ışınlarına ya da soğuk havaya maruz kalma,

Kurdeşen Çeşitleri

Hastalık, kendi içerisinde hastalık nedenlerine ve belirtilerin şiddetine göre farklı sınıflarda ele alınıyor.

Kurdeşen çeşitlerini aşağıdaki şekilde sınıflandırabilmemiz mümkün:

Akut kurdeşen:

Maksimum 6 hafta boyunca devam eden, genellikle birkaç hafta içerisinde kendiliğinden geçen akut kurdeşen; genellikle bazı alerjik besinlerin tüketimi, birtakım ilaçların yan etkisi ya da deride iltihap gelişimi sonrasında gelişiyor.

Bazen de arı, eşek arısı vb. böcek sokmaları, kişideki birtakım iç hastalıklar da akut kurdeşeni tetikleyebiliyor.

Kronik kurdeşene neden olan en önemli gıdaların balık, yumurta, süt, çikolata, soya gibi alerjiye neden olabilen gıdalar olduğunu ifade edebiliriz.

Kronik kurdeşen:

Akut kurdeşene nazaran daha uzun bir zaman dilimi, hatta aylarca devam edebilen kronik kurdeşenin nedenleri genellikle akut kurdeşen ile benzerlik gösteriyor.

Güneş, bazı hormonal rahatsızlıklar, sıcak hava; kronikleşen yani zaman zaman tekrar eden bu rahatsızlığın en önemli nedenleri olarak kabul ediliyor.

Fiziksel kurdeşen:

Hücrelerde alerjik bir tepkimeye neden olan gıda, ilaç ya da besin tüketiminden değil de direk olarak deriye uygulanan aşırı sıcak ya da soğuk hava gibi fiziksel etmenlerden kaynaklanan fiziksel kurdeşen, kurdeşenin bir diğer nedeni olarak biliniyor.

Bu durumda fiziksel etmene maruz kalan deride belirtiler, yaklaşık 1 saat sonra görülmeye başlıyor.

Genetik kurdeşen:

Bazen de kurdeşen, tamamen genetik etmenlerden kaynaklı olabiliyor. Özellikle aile bireylerinde kurdeşen yani ürtiker geçmişi bulunan kişilerin bu rahatsızlıkla karşılaşma riski de artıyor. Hastalığın bu çeşidinde derideki kızarıklık ve kabartılara şişlik ve ağrılar da eşlik ediyor.

Dermatolojik kurdeşen:

Cilde uygulanan sert hareketler doğrultusunda gelişen dermatolojik kurdeşende deri kaşıntılarına deriyi uzun bir süre kaşımak, deride çizik oluşumu gibi bazı etmenler neden oluyor.

Kurdeşen Risk Faktörleri

Kurdeşen, özellikle bazı gıdaların, ilaçların ya da kimyasalların tüketiminden, birtakım iç hastalıklardan veya hormonal rahatsızlıklardan kaynaklanıyor.

Kurdeşen risk faktörlerini yani ürtikeri tetikleyen en önemli etmenleri aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:

Birtakım besinler(süt, yumurta, buğday, balık, kuruyemiş gibi bazı besinlerin tüketimi)
Bazı ilaçlar(aspirin gibi ağrı kesiciler, ibuprofen tarzı ilaçlar, antibiyotikler ve penisilin)
Böcek sokmaları
Üst solunum yolu enfeksiyonları(özellikle çocuklarda kurdeşene neden olur)
Gıdalarda kullanılan bazı katkı maddeleri
Lateks alerjisi(kauçuk ağacının özünden elde edilen ürünlere karşı derinin alerji göstermesi)
Bağırsak parazitleri
Polenler ve toz akarları gibi alerjenler
Tiroid gibi bazı kronik rahatsızlıklar
Evde beslenen hayvanların tüyleri
İdrar yolu enfeksiyonları
Kan nakilleri
Zehirli sarmaşık ve ısırgan otu gibi bazı bitkiler

Kurdeşen Nasıl Teşhis Edilir?

Kurdeşenin teşhisi amacıyla doktorlar, öncelikle hastayı fiziksel bir muayeneye tabi tutuyor. Aynı zamanda hastanın şikayetlerini de dinliyorlar.

Bazen de kesin tanı koyabilmek için hastayı birtakım testlere tabi tutabiliyorlar.

Hastalığın doktor tarafından teşhisini takiben tedavi süreci de başlamış oluyor.

Kurdeşen Tedavisi

Kurdeşen tedavisinde hastalığın çeşidi ve şiddeti belirleyici oluyor. Yani akut ve kronik ürtikerin tedavisinde uzmanlar; farklı yöntemlerden yararlanabiliyorlar.

Akut Kurdeşen Tedavisi:

Akut kurdeşenin tedavisi amacıyla doktorlar; hastanın birkaç hafta boyunca düzenli bir şekilde kullanması gereken sedatif olmayan antihistaminik ilaçlar reçete ediyorlar.

Hastanın bu ilaçları belirtiler hafiflese de birkaç hafta boyunca düzenli bir şekilde alması gerekiyor.

Bu antihistaminik ilaçlar; kurdeşene neden olan histaminin etkilerini bloke ederek, hastalığı iyileştiriyor. Aynı zamanda kaşıntıyı da alıyorlar.

Bu ilaçların hamilelik döneminde kullanılmaları önem arz ediyor. Aynı zamanda alkolle etkileşime girebileceklerinden ilaçların alkolle birlikte alınmamaları gerekiyor.

Kurdeşene anjiyo ödemin eşlik etmesi durumunda ise doktorlar tarafından epinefrin oto-enjektörleri reçete ediliyor. Solunum güçlüğü ve nefes almada zorlanmayla seyreden anjiyo ödemle karşılaşan hastanın vakit kaybetmeksizin bir uzmana görünmesi hayati önem taşıyor.

Kronik ürtiker tedavisi:

Kronik yani bir ömür boyu devam edebilen, tekrarlayan ürtiker tedavisinde doktorlar tarafından genelde antibiyotikler reçete ediliyor.

Şiddetli semptomlar söz konusu olduğunda ise alerjik semptomları hafifleten Xolair tarzı ilaçların hastaya deriden enjekte edilmesi gerekiyor.

Alternatif tedavi olarak, akupunktur kronik kurdeşen semptomlarını azaltmada oldukça başarılı oluyor.

Kurdeşene böcek sokması ya da ısırmasının neden olması durumunda ilgili böcek ya da arı zehrine yönelik olarak immünoterapi tedavisi zorunlu olabiliyor.

İlaç kullanımının tetiklediği kurdeşen tedavisinde ise doktorlar, genellikle ilacı kesmeye karar veriyor.

Besin alerjisinin tetiklediği kurdeşende ise hastanın alerjiye neden olan besin tüketiminden hayatı boyunca kaçınması gerekiyor.

UYARI: Kronik bir hal alan, yani bir ömür boyu sürebilen kronik kurdeşen, hastada başka ciddi rahatsızlıklara hatta depresyona bile neden olabiliyor. Bu yüzden stres, kaygı, endişe gibi depresyon belirtileri ile karşılaşan kişilerin vakit kaybetmeksizin bir psikiyatristen de yardım almaları gerekiyor.

Kurdeşen Hastalığı Tedavisi

Kurdeşen hastalığı tedavisi yapılmadığında kaşıntı, tahriş ve kızarıklık en bilinen özellikleridir. Aniden ortaya çıkan ve 24 saat içinde kendiliğinden kaybolan ürtiker yani halk arasındaki ismi ile kurdeşen tedavisi dermatolojik muyane sonucunda belirlenir. Bulaşıcı olmayan kurdeşen tedavisinde hastalığı tetikleyen etkenler bulunarak ilaç ya krem ile tedaviye başlanır.