Alerji Nedir? Alerji Nasıl Geçer? Alerji Tedavisi
Makalede Neler Var
Bazen yiyeceklere bazen de koku, ilaç, tüy gibi birtakım maddelere karşı bazı kişilerin aşırı derecede duyarlılık göstermesi anlamına gelen alerji, çoğunlukla birden fazla maddeye karşı gelişiyor.
Genelde genetik geçişli olan bu durum, bazen de kişiyi bağışıklık sisteminin zayıf olduğu dönemlerde yakalayabiliyor.
Toplumun yaklaşık %30 gibi büyük bir bölümünde görülen alerji; doktorlar tarafından kronik rahatsızlıklar grubunda ele alınıyor.
Alerjik rinit, alerjik dermatit, besin alerjisi, deri alerjisi gibi farklı çeşitleri bulunan bu rahatsızlığın belirtileri de hastalığın çeşidine göre değişiklik gösterebiliyor.
Alerji belirtileri başlıklı bu yazımızda aynı zamanda alerji nedir? Alerji nasıl tedavi edilir? vb. alerjiye dair merak ettiğiniz tüm soruları da kısaca yanıtlamaya çalışacağız.
Alerji Nedir?
Bağışıklık sistemimizin bazı etkenlere karşı reaksiyon göstermesi olarak tanımlayabileceğimiz alerji; burunda kaşıntı, hapşırma, akıntı, şişlik hatta astım gibi bazı belirtilerle sinyal veriyor.
Tedavi edilmediğinde kendi kendine geçmeyen bu durumun tedavisinde genellikle doktorlar birtakım ilaçlar ve alerjen shotları reçete ediyorlar. Aynı zamanda hastanın kendinde alerjiye yol açan etmenlerden de mümkün olduğunca uzak durması gerekiyor.
Genelde genetik faktörlerden kaynaklanan bu aşırı reaksiyon, bazen de hastalık, hamilelik gibi vücut direncinin azaldığı dönemlerde gelişebiliyor.
Polenler, küf mantarları, evcil hayvanların tüy ve epitelleri, ev tozu akarları, bakteriler, bazı gıdalarda yer alan proteinler, böcek sokmaları, kullanılan bazı ilaçlar; kişide alerjiye neden olan en önemli alerjik etmenler olarak kabul ediliyor.
Alerji Neden Olur?
Normal şartlar altında bağışıklık sistemimiz, burun, nefes yolları, bağırsaklar gibi bazı organlarımız aracılığıyla vücudumuza giren zararlı ve yabancı maddelere karşı reaksiyon gösteriyor.
Bu reaksiyon sayesinde bağışıklığımız; bu zararlı etmenleri yok ederek, ortadan kaldırıyor. Söz konusu alerjik bir reaksiyon olduğunda ise bağışıklığımız; vücudumuz için herhangi bir zararı bulunmayan polen, ilaç gibi bazı maddelere karşı bile aşırı bir tepki gösteriyor. Üstelik bu tepki, astım gibi bazı semptomlara hatta daha ciddi durumlara bile yol açabiliyor.
Alerji nedenleri arasında genetik faktörlerin yanı sıra sigara kullanımı, enfeksiyon geçirmiş olma, psikolojik durumun iyi olmaması vb. bazı çevresel ve psikolojik etmenler de bulunabiliyor. Yani alerji, genellikle genetik, psikolojik ve çevresel etmenlerin birkaçının bir araya gelmesi sonrasında gelişiyor.
Alerji Belirtileri
Kişiden kişiye göre farklılık gösterebilen bu tepkimenin belirtileri de hastalığın çeşidine göre değişiyor.
En yaygın görülen belirtilerin ise kaşıntı, nefes darlığı, burun tıkanıklığı, vücudun belirli bölgelerinde beliren şişlikler, hırıltılı bir şekilde nefes alıp verme olduğunu söyleyebiliriz. Bazen yıllar boyunca bir kez olsun görülmeyen alerji belirtileri, kişide yıllar sonra görülerek, kronik bir boyuta ulaşabiliyor.
Vücudunda belirli maddelere karşı hassasiyeti bulunan kişilerde vücut tarafından ımmunglobulin isimli bir antikor çeşidi üretilmeye başlıyor.
Bu antikor, vücut hücrelerine sızarak, birtakım kimyasalların salgılanımını uyarıyor. Sonuç olarak, salgılanan bu kimyasallar; boğazlarda, sinüslerde, akciğerde, deride hatta kulakta bile etkilerini gösteriyor.
Yaygın görülen alerji belirtilerini aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:
- Burun tıkanıklığı
- Hapşırma
- Boğazda gıcık
- Öksürük
- Geniz akıntısı
- Sinüzit
- Deride kaşıntı, kızarıklık, kurdeşen vb. birtakım cilt reaksiyonları
- Hırıltılı nefes alma
- Nefes darlığı
Alerji Çeşitleri
Burun tıkanıklığı, öksürük ve hapşırma gibi alerji belirtileri; genellikle üst ya da alt solunum yollarını etkileyen faktörlerden kaynaklanıyor.
Sıklıkla görülen alerji çeşitlerini ise aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:
- Alerjik rinit
- Alerjik astım
- Alerjik konjonktivit
- Atopik dermatit
- Besin alerjisi
- Deri alerjisi
Alerji çeşitleri, alerji belirtileri üzerinde oldukça belirleyici oluyor. Örneğin söz konusu deri alerjisi olduğunda vücudun çeşitli yerlerinde deride kırmızı ve pembemsi kabarıklıklar görülürken; üst solunum yollarını ilgilendiren bir alerji çeşidi olan alerjik rinitte kişide daha çok burun akıntısı, burun tıkanıklığı, hapşırma benzeri belirtiler görülüyor.
- Alerjik rinit:
Genellikle toz, polen, evcil hayvan tüylerinin neden olduğu, diğer adı saman nezlesi olan alerjik rinit; burun tıkanıklığı, burun kaşıntısı, hapşırma, burun akıntısı gibi semptomlarla seyrediyor.
Hastalığın tedavisinde ise doktorlar, genellikle burun spreyleri reçete ediyor. Aşılama tedavide yararlanılan bir diğer yöntem olma özelliği taşıyor.
- Alerjik astım:
Hava yollarındaki bronş duyarlılığı olarak ifade edilen alerjik astım; göğüste hırıltı, nefes darlığı, hırıltılı nefes, kuru öksürük vb. semptomlara neden oluyor.
Hastalığın tedavisi amacıyla daha çok burun yollarındaki iltihapları gidermeye yönelik ilaçların kullanılması gerekiyor.
Hayvan tüyleri, polenler ve ev tozu akarları, alerjik astıma yol açan en yaygın etmenler olarak karşımıza çıkıyor.
- Alerjik konjonktivit:
Göz zarının ve gözün beyaz kısmının iltihaplanması ile gelişen bir göz rahatsızlığı olan alerjik konjonktivit; gözde kaşıntı, yanma, kızarıklık, göz sulanması ile sinyallerini veriyor.
Hastalığın tedavisinde iltihap giderici ve antihistaminik ilaçlar reçete ediliyor.
- Atopik dermatit:
Genellikle stresten kaynaklanan atopik dermatite bazen de bazı gıdalarda bulunan proteinler neden olabiliyor.
Egzama olarak da isimlendirilen bu rahatsızlığa yüz, eklem gibi vücudun farklı yerlerinde kaşıntılı, kırmızı ya da pembemsi renkli kabarcıklar eşlik ediyor.
Hastalığın tedavisi amacıyla genellikle uzmanlar, kaşıntı giderici bazı krem ve merhemler reçete ediyor.
- Besin alerjisi:
İnek sütü, balık, tahıl, yumurta, et, çikolata, bal gibi bazı besinlere vücudun yani bağışıklık sisteminin aşırı tepkime göstermesi ile gelişen besin alerjisi; mide bulantısı, ishal, göğüs ağrısı, vücutta kızarıklık, deride kabarıklık gibi semptomlara yol açıyor.
Kesin bir tedavisi olmayan besin alerjisinin kontrol altında tutulabilmesi adına hastanın mutlaka alerjiye neden olan besin tüketiminden kaçınması gerekiyor.
- Deri alerjisi:
Kurdeşen ve anjiyo ödem olacak şekilde 2 sınıfta ele alınan deri alerjisi, nefes almada zorluk, yutkunamama gibi ciddi komplikasyonlara neden olmanın yanı sıra ölümle bile sonuçlanabiliyor.
Yumurta, kuruyemiş, balık gibi bazı yasak besinlerin tüketiminin tetiklediği kurdeşende derinin farklı yerlerinde kırmızı ve pembemsi kabarcıklara rastlanıyor. Bu kabarcıklara genelde deride batma ve kaşıntı hissi de eşlik ediyor. Nefes alma ve yutkunma zorluluğu ile karşılaşan hastanın vakit kaybetmeksizin bir doktora görünmesi gerekiyor.
Son derece ciddi bir alerji türü olan anjiyoödem ise deri altında kaşıntı ve şişlik oluşumu ile seyrediyor. Hastanın yüz, kol, dudak, genital bölge gibi pek çok organında şişmeler görülebiliyor. Dil ve boğazda görülen şişlik, nefes almayı zorlaştırıp, ölümle sonuçlanabileceğinden hastanın doktor tarafından reçete edilen ilaçları kullanması oldukça önem arz ediyor.
Alerji Tedavisi:
Hastalığın tedavisi aşamasında alerjinin çeşidi etkili oluyor. Tedavide doktorlar, alerjik belirtileri hafifletmeye yönelik kremler, oral yolla alınan iltihap giderici ya da antihistaminik ilaçlar reçete edebiliyor.
İlaç kullanımının yanı sıra alerjiye iyi gelen bazı besinlerin tüketimi ile de hastalık kontrol altında tutulabiliyor.
Alerji; kronik bir rahatsızlık olduğundan tedavinin de ömür boyu devam etmesi, hastanın alerjiye yol açan etmenlerden mutlaka uzak durması gerekiyor.
Alerji tedavisinde bazen de doktorlar; aşı tedavisi uygulamayı tercih edebiliyor. Aşıda ilaçlar, deri altına enjekte edilirken; bazen de dil altına damla şeklinde verilebiliyor.
Alerjiye İyi Gelen Besinler:
Özellikle zayıf bağışıklık sisteminden kaynaklanan alerjinin tedavisinde bağışıklığı güçlendiren, iltihap giderici besinlerin tüketimi oldukça işe yarıyor.
Alerjiye iyi gelen besinleri ise aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:
- Zencefil
- Zerdeçal
- Sarımsak
- Yeşil çay
- Elma
- Limon
- Omega 3 yağ asitleri açısından zengin besinler
- Keten tohumu
- Ceviz
- Alabalık
- Ton balığı,
- Nilüfer balığı
- Brokoli
- Lahana
- Soğan
- Çilek
- Portakal
- Biber
- Yoğurt
- Kefir
- Muz
- Soya fasülyesi
- Avokado
Omega 3 yağ asitleri açısından zengin olan alabalık, ton balığı, uskumru; yoğurt, kefir gibi probiyotik kaynakları; avokado ve soya fasulyesi gibi bol miktarda magnezyum içeren besinler; portakal, çilek gibi C vitamini içeren meyveler; alerjiye iyi gelen gıdalar listesinde ilk sıralarda bulunuyor.
Bu yazımızda kısaca alerji belirtileri nelerdir? Alerjiye iyi gelen gıdalar nelerdir? vb. bu rahatsızlığa dair merak ettiğiniz tüm soruları yanıtlamaya çalıştık.
Yazımızın yalnızca bilgilendirme niteliğinde olduğunu bir kez daha hatırlatmak istiyor; en doğru tanı ve tedavi için en kısa sürede mutlaka bir doktora görünmenizi öneriyoruz.